Procjena rizika je osnov savremenog pristupa bezbjednosti. U ovom članku čitaoci će saznati više o tome kako se primjenjuju standardi ISO 31000 i EN 50131 u procjeni prijetnji i ranjivosti objekata u Crnoj Gori.
Osnova svakog sistema zaštite
Procjena rizika je ključni korak svakog ozbiljnog bezbjednosnog sistema. Ona omogućava da se resursi zaštite rasporede tamo gdje je rizik najveći, čime se postiže optimalna efikasnost i ekonomska opravdanost.
U skladu sa Zakonom o zaštiti i spašavanju („Službeni list CG“, br. 13/07, 05/08 i 32/11), svaka organizacija koja upravlja infrastrukturom od javnog značaja obavezna je da izradi procjenu rizika i plan reagovanja u vanrednim situacijama.
Metodologija procjene
U praksi, proces se sprovodi kroz četiri osnovne faze:
- Identifikacija prijetnji – definisanje potencijalnih opasnosti (krađe, požar, sabotaža, sajber napadi, prirodne nepogode).
- Analiza ranjivosti – utvrđivanje slabih tačaka sistema, ljudskog faktora ili organizacionih propusta.
- Procjena vjerovatnoće i posljedica – kvantifikacija rizika kroz matricu rizika (Risk Matrix) prema ISO 31010 metodologiji.
- Određivanje mjera zaštite – izbor optimalnih tehničkih, fizičkih i organizacionih mjera.
Standardi koji se primjenjuju prilikom procjene rizika
Najznačajniji standardi koji se primjenjuju u oblasti procjene rizika su:
- ISO 31000:2018 – međunarodni standard za upravljanje rizicima;
- ISO 22301 – standard za upravljanje kontinuitetom poslovanja;
- EN 50131 – standard za alarmne sisteme i nivoe bezbjednosti;
- ISO/IEC 27005 – standard za procjenu informacionih rizika.
Primjena u praksi
Procjena rizika je osnova za izradu:
- Plana tehničke zaštite,
- Plana fizičke zaštite,
- Plana evakuacije i reagovanja,
- Internih protokola za krizne situacije.
U Crnoj Gori, izvođenje procjene rizika može obavljati isključivo licencirano pravno lice koje ispunjava uslove iz Pravilnika o uslovima i načinu obavljanja poslova tehničke i fizičke zaštite.
Procjena rizika nije samo formalni dokument – ona je strateški instrument upravljanja bezbjednošću bilo kojeg objekta.
Organizacije koje redovno ažuriraju rizik matrice i sprovode testove otpornosti imaju daleko manju stopu incidenata i efikasniju reakciju na krize.
dr sci Mitar Radonjić